ਚੰਚਲ ਮੱਤ ਦੇ ਪਾਂਧੀ

ਅੱਜ ਦੇ ਸਲੋਕ ਵਿਚ ਚੰਚਲ ਮੱਤ ਦੇ ਪਾਂਧੀਆ ਦਾ ਜਿਕਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਗੁਰੂ ਜੀ ਆਖਦੇ ਹਨ॥
ਮਨਮੁਖ ਚੰਚਲ ਮਤਿ ਹੈ ਅੰਤਰਿ ਬਹੁਤੁ ਚਤੁਰਾਈ ॥
ਮਨ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਜੀਵਾ ਦੀ ਮੱਤ ਵਿਚ ਕਦੇ ਵੀ ਸਹਿਜਤਾ ਨਹੀਂ ਹੋਂਦੀ ਸਗੋਂ ਹਰ ਵੇਲੇ ਮੱਤ ਅੰਦਰ ਚੁਸਤ ਚਲਾਕੀਆਂ ਪ੍ਰਬਲ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ॥
ਕੀਤਾ ਕਰਤਿਆ ਬਿਰਥਾ ਗਇਆ ਇਕੁ ਤਿਲੁ ਥਾਇ ਨ ਪਾਈ ॥
ਇਹਨਾਂ ਚੁਸਤ ਚਕਾਲੀਆ ਦੀ ਕਾਰਨ ਸਭ ਕੀਤਾ ਕਤਾਇਆ ਵਿਅਰਥ ਚਲਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ॥ ਰਤਾ ਕੋ ਵੀ ਕਿਸੇ ਸੁਚੱਜੇ ਪਾਸੇ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦਾ ਹੈ॥
ਪੁੰਨ ਦਾਨੁ ਜੋ ਬੀਜਦੇ ਸਭ ਧਰਮ ਰਾਇ ਕੈ ਜਾਈ ॥ 
ਇਥੋਂ ਤੱਕ ਕੇ ਜੋ ਪੁੰਨ ਦਾਨ ਆਦਿਕ ਵੀ ਚੰਚਲ ਮੱਤ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਉਹ ਵੀ ਲੇਖਾ ਬਣ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਖੜਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਪੁੰਨ ਦਾਨ ਪਿੱਛੇ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਵਿਚ ਮੈ ਮੇਰੀ ਦਾ ਵਿਰਤੀ ਪ੍ਰਬਲ ਹੋਂਦੀ ਹੈ॥
ਇਸਲਈ ਆਸਾ ਕੀ ਵਾਰ ਵਿਚ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਆਖਣਾ ਪਿਆ...
ਸਤੀਆ ਮਨਿ ਸੰਤੋਖੁ ਉਪਜੈ ਦੇਣੈ ਕੈ ਵੀਚਾਰਿ ॥ 
ਦੇ ਦੇ ਮੰਗਹਿ ਸਹਸਾ ਗੂਣਾ ਸੋਭ ਕਰੇ ਸੰਸਾਰੁ ॥
ਬਿਨੁ ਸਤਿਗੁਰੂ ਜਮਕਾਲੁ ਨ ਛੋਡਈ ਦੂਜੈ ਭਾਇ ਖੁਆਈ ॥ 
ਇਹ ਅਟਲ ਸਚਾਈ ਹੈ ਕੇ ਬਿਨ੍ਹਾ ਗੁਰੂ ਦੀ ਮੱਤ ਧਾਰਨ ਕੀਤੀਆਂ ਮਨਮਤ ਕੇਵਲ ਦੂਜੇ ਭਾਉ ਵਿਚ ਫਸਾ ਕਮਾਦਿਕ ਰੂਪੀ ਜੰਮਾ ਦੀ ਜਾਲ ਵਿਚ ਫਸਾ ਰੱਖਦੀ ਹੈ॥
ਜੋਬਨੁ ਜਾਂਦਾ ਨਦਰਿ ਨ ਆਵਈ ਜਰੁ ਪਹੁਚੈ ਮਰਿ ਜਾਈ ॥ 
ਇਹਨਾਂ ਕਮਾਦਿਕ ਰੂਪੀ ਜੰਮਾ ਦੇ ਜਾਲ ਵਿਚ ਫਸਿਆ ਫਸਿਆ ਜੁਆਨੀ ਚਲੇ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਬੁਢਾਪਾ ਆ ਪੁੱਜਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਖੀਰ ਮਉਤ ਦਾ ਫਿਰਸਤਾ ਆ ਗਲਵਕੜੀ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ॥
ਪੁਤੁ ਕਲਤੁ ਮੋਹੁ ਹੇਤੁ ਹੈ ਅੰਤਿ ਬੇਲੀ ਕੋ ਨ ਸਖਾਈ ॥
ਸਮਝਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਤਾ ਇਹ ਹੈ ਕੇ ਧੀਆਂ ਪੁੱਤ ਤੇਰੀ ਘਰਦੀ ਸਭ ਸੰਸਾਰੀ ਮੋਹ ਕਰਕੇ ਤੇਰੇ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹਨ ਪਰ ਸੱਚ ਤਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿਸੇ ਨੇ ਅੰਤ ਸਖਾਈ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ॥
ਸਤਿਗੁਰੁ ਸੇਵੇ ਸੋ ਸੁਖੁ ਪਾਏ ਨਾਉ ਵਸੈ ਮਨਿ ਆਈ ॥
ਸੋ ਭਾਈ ਸਤਿਗੁਰ ਦੇ ਉਪਦੇਸ਼ ਰੂਪੀ ਸਬਦੁ ਦੀ ਵਿਚਾਰ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਮ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਕਰ ਅਤੇ ਇੰਜ ਕਰਨ ਨਾਲ ਸਤਿਗੁਰ ਦਾ ਗੁਣਾ ਰੂਪੀ ਨਾਮੁ ਤੇਰੇ ਹਿਰਦੇ ਘਰ ਵਿਚ ਆ ਵਸੇਗਾ॥
ਨਾਨਕ ਸੇ ਵਡੇ ਵਡਭਾਗੀ ਜਿ ਗੁਰਮੁਖਿ ਨਾਮਿ ਸਮਾਈ ॥੧੯॥
ਨਾਨਕ ਤਾ ਇੰਨਾ ਹੀ ਸਮਝਾਉਣਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕੇ ਜੋ ਗੁਰੂ ਦੇ ਸਨਮੁਖ ਹੋ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਨਾਲ ਸਾਂਝ ਪਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਉਹ ਅਸਲ ਵਿਚ ਵੱਡੇ ਭਾਗਾਂ ਵਾਲੇ ਹਨ॥
ਧੰਨਵਾਦ